Investeren in indexfondsen en ETF’s is een goedkope manier van beleggen. Desondanks is het lastig om een totaalplaatje te creëren van alle kosten. Dat komt gedeeltelijk omdat aanbieders andere berekeningen en termen hanteren. In dit artikel worden de kostenposten bij indexbeleggen toegelicht. De focus ligt hierbij op ETF’s en indexfondsen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen wat je eenmalig betaalt en wat je periodiek kwijt bent. Aan het einde wordt besproken hoe deze kosten zich verhouden tot de kosten van beleggingsfondsen.
Eenmalige kosten bij passief beleggen
De kosten die je eenmalig betaalt wanneer je begint met indexbeleggen zijn onder twee posten in te delen. Allereerst vragen aanbieders geld om beleggingsinstrumenten voor je aan te kopen. Daarnaast zit er een verschil in de onderliggende waarde van het fonds en de prijs die je als belegger betaalt of juist ontvangt. Dit verschil is altijd in het nadeel van de particuliere belegger.
De kosten om een fonds aan te kopen en te verkopen
Beginnen met indexbeleggen kost geld. Je betaalt aankoopkosten aan de aanbieder. Dit worden ook wel transactiekosten genoemd. De aanbieder is namelijk tijd kwijt met het uitvoeren van de transactie. Dit is eigenlijk altijd een percentage van het totale bedrag dat je belegt. Bij veel aanbieders ligt dit percentage rond de 0,5%. Let erop dat niet alle aanbieders dezelfde kosten rekenen. In sommige gevallen hoef je zelf niks te betalen om een fonds of ETF aan te kopen. Dat is met name het geval bij periodiek beleggen. Wanneer je maandelijks geld investeert, rekenen aanbieders hier in veel gevallen geen kosten voor. Hierdoor profiteer je optimaal wanneer je spaart door middel van indexbeleggen.
De spread is het verschil tussen aan- en verkoopprijs
Spread is een belangrijk begrip in de beleggerswereld. Het is het verschil tussen de aan- of verkoopprijs en de onderliggende waarde. Wanneer je aandelen koopt, betaal je altijd iets meer dan de intrinsieke waarde. Bij verkopen is dat omgekeerd. Je krijgt altijd minder geld dan de aandelen en andere beleggingsinstrumenten daadwerkelijk waard zijn. Gelukkig zijn deze kosten niet heel hoog. Want er is wettelijk vastgesteld dat ze een representatie moeten zijn van het daadwerkelijke bedrag dat een aanbieder kwijt is aan de transactie. Reken erop dat hiervoor zo’n 0,1 tot 0,2% in rekening wordt gebracht.
De periodieke kosten van indexbeleggen
Indexfondsen en ETF’s kosten jaarlijks geld. Hier worden verschillende termen voor gebruikt, zoals periodieke kosten, lopende kosten en jaarlijkse kosten. Af en toe worden ze eenvoudigweg aangeduid met fondskosten. Dit is echter een klein percentage. Gemiddeld ligt dit percentage rond de 0,3%. Er zijn echter aanbieders die zelfs lager zitten dan 0,1%. Dankzij dit soort extreem lage percentages zijn ETF’s en indexfondsen in staat om de koers van de index uiterst nauwkeurig te benaderen. Voordat je geld investeert is het verstandig om de periodieke kosten met elkaar te vergelijken.
Dividendlekkage gaat ten koste van je rendement
Het begrip dividendlekkage wordt vaak geopperd als het over indexbeleggen gaat. Dit betekent dat je dividendbelasting niet terug kan vragen via de belastingdienst. Dividend is een gedeelte van de winst die uitbetaald wordt aan aandeelhouders. In Nederland is de belasting hierop 15%. De Verenigde Staten van Amerika rekent 30%. Een groot deel van de ETF’s en indexfondsen zijn gebaseerd op beleggingsinstrumenten in dit land. Het is in Nederland mogelijk om dividendbelasting terug te vragen via de belastingdienst. Jammer genoeg wordt hiervoor lang niet altijd het buitenlandse percentage gerekend. Je krijgt daardoor slechts 15% terug. Het verschil tussen wat je afdraagt en betaalt wordt dividendlekkage genoemd.
De tracker error en het effect op rendement
Trackers hebben eigenlijk altijd te maken met een tracking error. De tracking error is een belangrijk begrip in de wereld van fondsbeleggen. Het is het verschil tussen het rendement van een fonds en de daadwerkelijke winst die de index over dezelfde periode behaalt. Een aantal factoren zijn verantwoordelijk voor dit verschil. In de eerste plaats zijn er kosten. Een index die gevolgd wordt maakt namelijk geen kosten. Terwijl ETF’s en indexfondsen dit wel doen. Een tweede factor is de dividendbelasting. Daarnaast is er een bepaald gedeelte van het geld dat niet belegd is en daardoor geen rendement oplevert. Dit is een soort buffer voor aanbieders. Zij moeten geld beschikbaar hebben om aankopen te doen of geld uit te keren wanneer een klant daar om vraagt.
Het verschil in kosten tussen actief en passief beheerde fondsen
Indexfondsen en ETF’s worden passief beheerd. Dat houdt in dat ze een gedeelte van de markt volgen. Welk deel dat is, hangt af van de index. ETF’s en indexfondsen worden daarom ook wel trackers genoemd. Je krijgt als particulier de mogelijkheid om financieel mee te groeien met het bedrijfsleven. Bij indexbeleggen volg je passief een index. Dat geldt niet alleen voor jou, maar ook voor de aanbieder. Hiermee bespaar je een hoop tijd. Dit is een van de unieke eigenschappen van indexbeleggen en de hoofdreden voor de lage kosten en het hoge rendement.
Fondsbeheerders proberen de markt te verslaan
Bij beleggingsfondsen geef je het werk in feite uit handen aan een fondsbeheerder. Hij of zij probeert jouw geld zo goed mogelijk te beleggen. Jouw vermogen wordt samengevoegd met andere particulieren die voor hetzelfde beleggingsfonds hebben gekozen. De fondsbeheerder zorgt voor een mooie spreiding. Dankzij strategische beslissingen op de aandelenbeurs te maken wordt getracht de markt te verslaan.
Waarom beleggingsfondsen minder winst opleveren
In de praktijk blijkt het echter een bijzonder lastige taak om de markt te verslaan. Zelfs als dit lukt, verdien je als belegger niet direct meer geld. Dat heeft alles te maken met het tarief dat de aanbieder voor de fondsbeheerder rekent. Hiervoor ben je tussen de 1 en 2% van je belegde vermogen per jaar kwijt. Stel je voor dat een beleggingsfonds 8 % rendement heeft. Alleen aan de kosten voor beheer (van 2%) ben je dan 25% van je winst kwijt.
Het is lastig om de kosten te compenseren
In de praktijk is gebleken dat dergelijke kosten vrijwel nooit te compenseren zijn met actief beheer. Slechts een klein percentage van de actief beheerde fondsen presteert beter dan indexfondsen en ETF’s. Welke beleggingsfondsen dat zijn is onmogelijk te voorspellen. Door experts wordt gesuggereerd dat een bepaalde mate van geluk nodig is om dat voor elkaar te krijgen. Wanneer grote hoeveelheden beleggingsfondsen als doelstelling hebben om de markt te verslaan, dan is het waarschijnlijk dat een aantal daarin slaagt. En zelfs dan is dit meestal voor een korte periode van maximaal een paar jaar. Naarmate de tijd verstrijkt wordt het steeds onwaarschijnlijker dat een beleggingsfonds de markt jaar na jaar verslaat.
Conclusie: de kosten van indexbeleggen
Lage kosten zijn een belangrijke reden van het succes van indexbeleggen. Hierdoor is het mogelijk om daadwerkelijk met de markt mee te groeien. Het resultaat is een mooi rendement op de lange termijn. Onderling zitten er verschillen tussen ETF’s en indexfondsen. Lees je goed in om te bepalen welk fonds het voordeligst is. Doe dit altijd bij een betrouwbare aanbieder. Let daarnaast goed op de spreiding en de voorwaarden die gesteld worden. Vervolgens laat je met indexbeleggen de markt het werk doen en profiteer jij gewoon mee.
Bron: Burton G. Malkiel: A Random Walk Down Wall Street